Quảng cáo cho sách quảng cáo (p1)

“Our business is infested with idiots who try to impress by using pretentious jargon” (David Ogilvy, n.d)

Mình đọc sách không quá nhiều, trải nghiệm trong ngành quảng cáo cũng gần như bằng 0. Những thứ mình có được chỉ là chút kinh nghiệm làm mảng truyền thông ở các tổ chức phi lợi nhuận cùng 1 tháng rưỡi ngồi gò chữ viết báo thời trang trên tầng 12 lơ lửng giữa lòng Q3. Vậy nên, mình viết bài review sách này dưới lăng kính của một người ngoài cuộc nhìn vào ngành công nghiệp khắc nghiệt này một cách thơ ngây và “trần trụi” nhất. Dưới đây đều không phải dạng textbooks mà đa phần là sách chia sẻ kinh nghiệm, “tâm sự tuổi hồng”, nên không hề kén người đọc. Mình chia làm 2 phần, phần 1 là review sách tiếng việt, phần 2 sẽ là sách tiếng anh. Mình sẽ cố gắng dịch vài thuật ngữ chuyên ngành ra tiếng việt, song có lẽ hông chuẩn lắm đâu nên mọi người có thể google để hiểu rõ hơn (mà các anh chị mình quen cũng hông ai dùng tiếng việt mấy từ này hic). Và mình hổng có nhận tiền làm KOL, nên yên tâm là mình hông “quảng cáo nói láo” nha.

1. Làm bạn với hình, làm tình với chữ - Bút Chì

Đây là cuốn đầu tiên liên quan đến quảng cáo mà mình đọc. Lý do chỉ đơn giản là hôm ấy đang dạo nhà sách thì cái tựa sách quá ư độc đáo đập vào mặt mình. Hơn nữa, cover sách chỉ có đúng tựa, tên tác giả cùng nhà xuất bản. Để lý giải cho điều này thì có thêm 1 dòng “vì không muốn lấy đi niềm vui tưởng tượng của bạn” đặt cạnh title. Thực sự lúc đó lý do mình mua vì quá tò mò và ấn tượng với sự thách thức này. Sách có cách tiếp cận rất hay, so sách việc làm ở môi trường agency (công ty quảng cáo) cùng mối quan hệ với client (khách hàng) cũng tương tự chuyện giường chiếu, phải biết thắt mở, đâu là “điểm A”, đâu là “điểm G”. Xuyên suốt quyển sách là những mẩu chuyện vui được ghi chép trong suốt quá trình làm nghề, từ lúc chập chững vào nghề, sống cùng nghề, tâm huyết cùng nghề cũng như bị nghề vùi dập. Vì tác giả xuất thân là copywriter (chuyên viên viết lời quảng cáo) nên những chia sẻ cũng đặc biệt nghiêng về mảng creative (sáng tạo) hơn mảng client management (quản trị khách hàng). Mình cực thích việc đặt nền công nghiệp quảng cáo và khiêu dâm lên bàn cân của anh Bút Chì. Nghe thì thiệt ngượng song nếu bạn tò mò 2 lĩnh vực này có điểm gì tương đồng, hãy đặt mua ngay cuốn này nhé. Nếu bạn mới tìm hiểu về lĩnh vực này thì nhớ đọc phụ lục những thuật ngữ hay dùng trong ngành, đừng như mình lơ mơ nhào vô đọc liền nên lúc đầu hổng hiểu gì hết.

2. Ý tưởng này là của chúng mình – Huỳnh Vĩnh Sơn

Đây là quyển sách đầu tiên có nội dung về ngành quảng cáo sáng tạo được xuất bản ở VN. Mình đã tìm đọc nó ngay sau khi “ngất trên cành quất” với cuốn Làm bạn với hình... trên. Tìm hiểu mới biết anh Sói Ăn Chay (nickname của tác giả) chính là chủ nhân idea của mấy quảng cáo viral 1 thời mà mình cực thích. Đến bây giờ thì ảnh vẫn là favorite copywriter ở VN của mình hihi. Sách là tổng hợp các bài viết hay nhất trên trang toiyeumarketing.com cũng của anh Sói luôn. Vì tác giả cũng là 1 “người buôn chữ” nên hướng khai thác nội dung của cuốn này khá giống với cuốn trên. Song, với những ai yêu thích sự gần gũi và cá tính không quá “gắt”, mình nghĩ cuốn này sẽ phù hợp hơn cuốn trên bởi văn phong mộc mạc cùng lối kể chuyện hài hước. Sách cho mình thấy khái niệm sáng tạo thật ra chẳng có gì ghê gớm. Sáng tạo hiện hữu khắp mọi ngõ ngách trong cuộc sống. Sáng tạo chỉ là suy nghĩ và “làm khác để đỡ chán thôi”. Nếu như mục tiêu của anh Sói khi xuất bản quyển này giống như tagline của sách: “quảng cáo vui lắm, rảnh vô làm chơi!”, mình nghĩ có lẽ ảnh đã chiêu dụ thành công cả khối “nai vàng ngơ ngác” đi làm quảng cáo.

3. Content hay nói thay nước bọt – MediaZ

Phải nói MediaZ bắt kịp xu hướng quá nhanh, và cũng do đây là 1 agency chuyên mảng digital marketing (tiếp thị số) nên cuốn này đi sâu về mảng digital content (các nội dung được đăng tải trên platform số). Thay vì chỉ chia sẻ kinh nghiệm đơn thuần, quyển này tập trung hơn về kiến thức chuyên ngành cũng như phân tích các case study để người đọc hình dung rõ hơn. Với những ai đã dạo chơi chán chê và quyết định make a move, chính thức “hẹn hò” cùng ngành và muốn tìm hiểu riêng mảng content, đây là sẽ sự lựa chọn sáng suốt vì tuy không có yếu tố giải trí cao song cung cấp kiến thức tổng quát đủ, không khô khan lại sát thực tế. Ngoài ra, điểm 10 cho sự chu đáo vì team MediaZ còn soạn thêm cả 1 quyển case study nho nhỏ để tụi mình áp dụng ngay kiến thức vừa đọc. Lưu ý nữa là content ở đây không chỉ về copy (phần chữ) mà còn là visual (phần nghe) cũng như các vấn đề xung quanh liên quan đến xây dựng content như landing page, SEM, SEO, etc.

4. Bộ 3 quyền lực “thỏ ăn sói”: Ngấu nghiến nghiền ngẫm, Một với một là ba, Sáng tạo thần sầu – Chu Sen & Việt Dũng (dịch)

Bản gốc của 3 quyển này là Predatory thinking, One plus one equals three và Creative mischief của Dave Trott, người đang dẫn dắt Gold Greenlees Trott – một trong những công ty quảng cáo có tiếng tại New York. Thật ra cá nhân mình đó giờ luôn có thành kiến với sách dịch. Nên dù có lần mình đi talk show nọ, được gặp 2 anh tác giả ngoài đời thật và nghe đủ thứ chuyện hay ho trong ngành, mình vẫn nghi ngờ và chưa mua. Mãi sau sinh nhật nhỏ bạn tặng mình mới có dịp đọc cuốn đầu tiên. Và sau đó mình đã quyết định mua luôn 2 quyển còn lại ngay khi có cuốn nào ra mắt. Ấn tượng đầu của mình là sách được trình bày ở dạng hết mỗi câu lại xuống dòng khá lạ. Quyển này phải nói là hoàn toàn về sáng tạo, về mọi lĩnh vực trong đời sống chứ không gói gọn trong khuôn khổ ngành quảng cáo. Mỗi bài viết ngắn là một lối nghĩ và rút ra bài học triết lý sâu sắc, song mình không nghĩ nó có thể áp dụng được vào campaigns thực thụ nào. Trong 3 quyển, mình thích quyển Sáng tạo thần sầu nhất vì có 1 bài viết nêu lên điểm khác biệt giữa 2 lối quảng cáo Ogilvy (quảng cáo dụ dỗ, “giả mù sa mưa, dẫn đưa kẻ khù khờ”) và Bernbach (quảng cáo nói lên sự thật). Thời điểm ấy ngoài Ogilvy là 1 “tượng đài quảng cáo” thì mình chẳng biết thêm ai nữa nên đọc bài đó xong cảm thấy như não được khai sáng thêm 1 tý lol. Anw, mình recommend bộ 3 sát thủ này cho việc khơi nguồn sáng tạo. Mỗi ngày đọc 1 chút coi như để vận động não hàng ngày.

Còn bà con đọc sách gì? Bảo mình đọc chung với!